10. przystanek
10. przystanek
Na płytkiej warstwie gleby stromego Nagy-oldal rozwinął się bardzo specyficzny ekosystem. Tutaj przychodzący opad szybko ucieka, oraz pokrywa śnieżna topi się tutaj najszybciej. W ciągu lata na zachodnich, stromych na 30-60 stopni zboczach, możemy mierzyć ekstremalnie ciepłe temperatury, które nie są ułagodzone nawet przez chłodzący, wyrównawczy efekt doliny strumienia Laskó. W konsekwencji roślinność na skalistych zboczach jest bardzo uboga. Są tutaj gatunki sukulentów, odporne na susze, które pojawiają jedynie się w szczelinach, spękaniach skalnych. Najbardziej typowe z nich są różne rozchodniki o grubych, mięsistych liściach oraz rojniki tworzących różyczkę liściową. Te odporne na suszę rośliny dostosowały się do suchych okoliczności z kilkoma modyfikacjami, które są pomocne w przeżyciu upałów oraz przechowywaniu wody: gęstniała tkanka skóry i ściany komórkowe, powierszchniowa warstwa wosku na liściach. Z tych roślin na Nagy-oldal i na Nagy-kő możemy znaleźć gatunki: rojownik pospolity (Jovibarba globifera subsp. globifera), rozchodnik sześciorzędowy i siny (Sedum hispanicum, S. sexangulare). W szczelinach najbardziej typowe małe paprocie to zanokcica północna (Asplenium septentrionale), do której się dołącza na zimniejszych, północnych ścianach zanokcica skalna (Asplenium trichomanes). Tam, gdzie warstwa gleby jest trochę grubsza, mogą się pojawiać dwuliścienne rośliny, odporne na susze, na przykład macierzanka pannońska (Thymus pannonicus), smółka pospolita (Lychnis viscaria), pięciornik piaskowy (Potentilla arenaria), posłonek kutnerowaty pospolity (Helianthemum ovatum), żebrzyca sina (Seseli osseum). Z gatunków chronionych możemy wymienić żyjącą na obszarze od Balkan po Karpaty mokrzycę owłosioną (Minuartia frutescens) i sasankę łąkową (Pulsatilla nigricans), których liczebnosć znacznie się zmniejsza. Z murawami naskalnymi sąsiadują zarośla krzewów. Występują tutaj pospolite gatunki krzewów ( dzika róża, śliwa tarninę, głóg jednoszyjkowy), ale też rzadki, i jednocześnie chroniony gatunek zarośli skalnych, irga czarna (Cotoneaster niger).
Flora w ostatnim czasie uległa niekorzystnej zmianie i pogorszeniu. Zimą suche, szybko ocieplające się zbocze gór są lubianym miejscem pobytu dzikich zwierząt, co powoduje nieustanne wydeptywanie, zgryzanie, nawożenie, zniszczenie podszytu i charakterystycznych muraw naskalnych.
Z tego względu największy problem ochrony środowiska stanowi urial armeński (Ovis gmelini).Ta dzika owca pierwotnie zamieszkiwała rejon Morza Śródziemnego i skalniste obszary górskie Bliskiego Wschodu. Na Węgry została wprowadzona w drugiej połowie XIX wieku, jako gatunek łowny.
Ciepłe, szybko ocieplające się powierzchni skalne są przydatne dla gatunków jaszczurek, które polują na owady imniejsze ssaki. Na tym terenie występują jaszczurki zwinkie i zielone (Lacerta agilis, L. viridis). W suchych lasach dębowych czasem możemy zobaczyć wąże Eskulapa (Zamenis longissimus) często zwinięte na gałęziach drzew.
Prosimy zwiedzających onie wspinanie się na skały i nie wydeptywanie nowych ścieżek – może się to przyczynić do rozwoju zjawisk erozyjnych. Chrońmy wspólnie przyrodę tego miejsca. Dziękujemy!